Volkshuisvesting, leefomgeving en stedelijke vernieuwing

Visie

Leudal is een mooie en unieke gemeente met 16 prachtige dorpen en een uitgestrekt buitengebied met veel diversiteit. Het is hier fijn wonen, leven en werken. We zorgen voor elkaar, genieten met elkaar en zetten ons in voor een bruisend verenigingsleven. Elk dorp is uniek en heeft bijzondere en soms verborgen parels waar we iedere dag trots op zijn. De mix van diversiteit in de dorpen en het uitgestrekte en unieke buitengebied willen we ook in de toekomst behouden met als ambitie een woongemeente te zijn.

Wat willen wij bereiken?

Passende woningbouw in al onze dorpen
Wij spelen een actieve rol bij het creëren van substantiële woningbouwplannen. Dit kan niet in één keer en vergt voorbereiding, een zorgvuldige procedure en gefaseerde uitvoering. Wij kiezen bewust voor aansluiting bij hoofdinfrastructuur, zoals de A2, de N280 en een nieuw station. Wij blijven inzetten op betaalbare woningen, voor jong en oud. Dat zijn (sociale) huurwoningen en goedkope koopwoningen. Nieuwe woningen zijn levensloopbestendig en geschikt voor verschillende levensfasen. Wij bieden nieuwe bouwmogelijkheden voor de projectmatige ontwikkeling van strategische locaties, transformatie van bestaand vastgoed en particuliere (ver)nieuwbouw. De veranderende woningbehoefte is niet alleen met nieuwbouw te vervullen en wordt deels met aanpassingen van bestaande woningen bereikt.

Alternatieve woningbouw voor andere doelgroepen
Wij zetten niet alleen in op bouwmogelijkheden voor de behoefte van huidige inwoners. Wij hebben ruimere ambities, want Leudal is een aantrekkelijke woongemeente. Bijvoorbeeld voor mensen die werken in de regio Zuidoost-Brabant. Vooral de jongere beroepsbevolking willen wij aan ons binden. Zij zijn belangrijk voor de leefbaarheid van onze dorpen. Ook internationale werknemers zijn al jaren onmisbaar voor onze lokale economie. Om hen op een goede manier tijdelijk te huisvesten hebben wij specifiek beleid. Door het aanbod van sociale huurwoningen en goedkope koopwoningen te vergroten, maken we het voor deze groep ook makkelijker om zich permanent in Leudal te vestigen en hier een leven op te bouwen. De woningcorporaties zijn daarbij een belangrijke samenwerkingspartner. Dat geldt ook voor hun deelname aan gebiedsontwikkelingen en (collectieve) burgerinitiatieven.

Een passende wooncarrière voor alle (bestaande en nieuwe) inwoners
Wij vinden het belangrijk dat onze senioren en andere kwetsbare doelgroepen zo lang mogelijk actief deelnemen aan de samenleving. Het zelfstandig wonen in hun vertrouwde omgeving is daar een belangrijk onderdeel van. De nabijheid van familie en vrienden heeft een positief effect op hun zelfredzaamheid. Als ouderen naar een passende woning verhuizen, ontstaat er doorstroom op de woningmarkt. Hierdoor krijgen vele anderen binnen Leudal ook een kans om een gewenste stap in hun wooncarrière te maken. Starters bijvoorbeeld profiteren hier van, omdat zij vaak woningen kopen of huren uit de bestaande woningvoorraad en zo de ontstane verhuisketens compleet maken.

Leefbare dorpen en een vitaal buitengebied
Leudal kent net als de rest van Nederland een aantal grote ruimtelijke en andere opgaven die om een oplossing vragen, elkaar beïnvloeden en ruimte vragen. In de Omgevingsvisie hebben we gekozen voor een gebiedsgerichte aanpak. Deze wordt de komen de jaren per gebied verder uitgewerkt en verfijnd. Voor alle gebiedstypen geldt dat we bij nieuwe ontwikkelingen niet alleen oog hebben voor de kernwaarden maar dat altijd sprake is van een bepaalde diversiteit in activiteiten. Wonen, werken en recreëren gaan hand in hand. Focus op de ene activiteit sluit een andere niet uit. De hoofdkoers wordt bepaald door een versterking van de kernwaarden van het betreffende gebied. Door te focussen op de kernwaarden geef je op de ene plaats ruimte aan water en op de andere om te ondernemen of te wonen.

Ruimte voor ontwikkeling, waarborg voor kwaliteit
De Omgevingswet geeft inwoners, ondernemers en de gemeente meer ruimte om gewenste ontwikkelingen mogelijk te maken. Het motto van de wet is ‘Ruimte voor ontwikkeling, waarborg voor kwaliteit’. Dat proberen wij vanuit verschillende programma’s ook te bereiken. Bij de afweging van nieuwe ontwikkelingen is de juiste kwaliteit voor ons leidend.

De transitie van het landelijk gebied
De transitie van de landbouw wordt voortgezet. Ook de andere ruimtelijke opgaven op het gebied van energie en klimaatadaptatie blijven actueel. De zoektocht naar een nieuw evenwicht in het buitengebied tussen natuur, landschap, landbouw, recreatie en toerisme, ruimte om te wonen en leefbaarheid wordt voortgezet. Dit vraagt bestuurlijke keuzes, want niet alles kan overal en niet alles kan meer op de manier die we gewend zijn.

Wat gaan wij daar voor doen?

Woningbouw faciliteren en versnellen
In een nieuw en uitvoeringsgericht Volkshuisvestingsprogramma leggen wij de door ons gewenste woningbouwontwikkelingen en woon(zorg)opgaven vast. We bouwen daarmee door op de ingezette koers uit de Versnellingsagenda Wonen en vullen deze aan met mogelijkheden voor een breder aanbod aan woonvormen met zorg en ondersteuning. Wij blijven sturen op kwaliteit, zodat nieuwe bouwontwikkelingen ook bijdragen aan het versterken van de leefbaarheid en onderlinge betrokkenheid. Daarnaast besteden wij aandacht ruimte en groen om hittestress te voorkomen en de kans op wateroverlast te verminderen.  

Wij hebben plannen voor meer dan duizend woningen in de pijplijn. Voor ongeveer 200 woningen geldt een rechtstreekse bouwtitel en voor 300 woningen is al principemedewerking verleend. Voor de andere plannen en nieuwe plannen worden plannen uitgewerkt en planologische procedures doorlopen met het doel dat initiatiefnemers de bouw kunnen starten.

Nog meer concreet betekent dit dat we in 2026 de planologische procedures hebben doorlopen of zijn gestart voor onder andere de sportvelden in Kelpen-Oler, de sportvelden in Ell, de uitbreidingsplannen Salmenhofweg in Baexem en Kikveld in Roggel. De woningen aan de Beeklaan in Roggel zijn gebouwd en op de sportvelden in Hunsel zijn de woningen in aanbouw. Daarnaast starten wij nieuwe projecten om stedenbouwkundige uitgangspunten en kaders uit te werken, quickscans op de haalbaarheid uit te voeren en verkavelingsmogelijkheden en onderzoeken te verrichten. Voor onze eigen grondposities doorlopen wij marktconsultaties vanwege het Didam-arrest. Wij voeren deze projecten uit in projectteams om het proces van ruimtelijke ontwikkeling en vergunningverlening te borgen en te versnellen. Wij gaan aan de slag met een nieuwe invulling voor de locatie Ortholaan in Heythuysen, een gebiedsvisie voor de herontwikkeling voor de vrijkomende schoollocatie en het naastgelegen jeugdzorgcomplex in Horn en een gebiedsvisie voor het centrum van Ittervoort. Vanuit het project Bouwen Kleine Kernen en de Bouwstroom Limburg werken wij samen met Wonen Limburg de ontwikkelmogelijkheden uit in onder andere Heibloem en Nunhem. Naast het inzetten op het in ontwikkeling brengen van locaties die eigendom zijn van de gemeente, blijven wij ook projectmatige woningbouwontwikkelingen faciliteren en kansen van derden benutten.

Corporaties en zorgpartijen zijn voor ons belangrijke partners voor het huisvesten van diverse aandachtsgroepen en urgent woningzoekenden. Samen werken wij toe naar de verplichte urgentieverordening (vanuit de nieuwe Wet versterking regie op de volkshuisvesting) en geven we uitvoering aan een eerlijkere verdeling van sociale en betaalbare woningen.

Betaalbare woningbouw stimuleren
Het realiseren van kwalitatieve en betaalbare (huur)woningen kent veel uitdagingen. Met ons herstructureringsfonds woningbouw geven wij een financiële impuls om gewenste bouwprojecten betaalbaar te maken. Denk hierbij aan het faciliteren van sloop of het afdekken van een onrendabele top bij herstructurering door sociale partners.

Ook het rijk wil de bouw van betaalbare woningen de komende jaren extra stimuleren en komt in 2026 met een nieuwe regeling. Deze zogenaamde Realisatiestimulans ontvangen gemeenten vanaf het najaar van 2026. Het gaat om een verwachte bijdrage van €7.000 voor elke betaalbare woning waarvan de bouw het jaar daarvoor (in dit geval 2025) is gestart. De jaarlijkse bijdrage vanuit de Realisatiestimulans is afhankelijk van de daadwerkelijke bouwactiviteiten in de juiste segmenten. Het gaat daarbij om woningen met een sociale huur, middenhuur of betaalbare koopprijs.

Wij gebruiken de ontvangen Realisatiestimulans als periodieke aanvulling van ons herstructureringsfonds woningbouw, naast bijdragen die wij krijgen van ontwikkelende partijen op grond van het programma omgevingskwaliteit. Zo kunnen wij gericht bouwprojecten blijven ondersteunen met betaalbare woningen voor onze inwoners.

Startersleningen blijven wij verstrekken in Leudal. Zo geven wij starters die dat nodig hebben een extra steuntje in de rug om hun eerste woning te kunnen kopen. De cofinanciering met de provincie verandert vanaf 2026. Voortaan betalen wij ieder de helft van elke starterslening. De afgelopen jaren betaalde de provincie 75% en de gemeente 25%. Voorlopig hebben wij voldoende budget beschikbaar in ons fonds bij Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) om de startersregeling voort te zetten.  

Verduurzaming
Duurzaamheid is een rode draad door diverse thema’s. Wij zetten verder in op de verduurzaming van de bestaande voorraad. Dit blijven wij doen door: subsidies te verlenen aan woningeigenaren die dit het hardste nodig hebben, advies te geven en volledig te ontzorgen. Als dat nodig is laten we kleine aanpassingen aan woningen doen door de Energiebespaarbrigade. De verduurzaming van de bebouwde omgeving is een van de grootste opgaven in de energietransitie. Dit pakken wij wijk- of dorpsgericht aan door te werken aan de ontwikkeling van energiegemeenschappen. Dit doen wij samen met onze partners (o.a. woningcorporaties en energiecoöperaties). Daarnaast geven we komend jaar verder uitvoering aan het Nationaal Isolatieprogramma (NIP).

Omgevingsplan
Wij vertalen de Omgevingsvisie in een nieuw Omgevingsplan. Dit doen wij in delen. Vorig jaar hebben we een pilot aan de Beeklaan in Roggel uitgevoerd, gevolgd door een plan voor de woonkernen. In 2026 wordt een start gemaakt met een inventarisatie van het buitengebied. Daarnaast gaan we themagericht het Omgevingsplan vormen, bijvoorbeeld door het thema 'geluid' nader uit te werken en in het Omgevingsplan op te nemen. De Omgevingsvisie en het Omgevingsplan vormen het toetsingskader voor nieuwe initiatieven.

Groenblauwe netwerk optimaliseren
Vorig jaar zijn middelen vrijgemaakt voor het instellen van een garantiefonds voor agrarisch natuur en landschapsbeheer. Dit is inmiddels vanuit het Europese Grootschalig LandbouwBeleid (GLB) voorzien. De vrijkomende middelen worden ingezet om de kwaliteit van het groenblauwe netwerk te versterken door het invullen van ontbrekende stukken in de ecologische verbindingszones.

Het differentiëren van de kernrandzones
De kernrandzone is een zone van 200 meter rondom dorpen om mens- en dierconcentraties van elkaar te scheiden. De functie van de huidige kernrandzone is het borgen van een gezonde leefomgeving. Dit is voor alle dorpen hetzelfde namelijk 200 meter; dit verandert niet.

Door de toenemende druk op het buitengebied willen we deze zones ook gaan inzetten voor meer beleving, ontmoeten, bewegen en het verbinden van het dorp met het agrarische gebied. De zone vormt zo een groene omlijsting rond het dorp, waar mensen kunnen wandelen, fietsen, kunnen genieten van de natuur en zien waar hun voedsel vandaan komt. Een groene omgeving is goed voor onze inwoners. Onze ambitie is dat elke inwoner binnen 300 meter van zijn of haar woonhuis in het groen kan zijn. Door de groene jas worden kernen niet aan elkaar gebouwd en blijven landschapskwaliteiten aanwezig.

Wij zijn in 2025 gestart met de projectverkenning om de kansen en mogelijkheden van de differentiatie in beeld te krijgen en te toetsen. In 2026 starten we met twee pilots. We breiden het onderzoek vervolgens - op basis van de ervaringen in deze kernen - verder uit. Hierbij betrekken we eveneens het vorige punt de verbetering en het behoud van de beekdalen.

Klimaatverandering
De kwaliteit van het buitengebied verandert door de snel ontwikkelende klimaatverandering. Het  buitengebied moet weerbaar gemaakt worden voor hoge temperaturen, lange periodes van droogte, extreme neerslag en hoog water. Vanuit de gedachte dat water en bodem hierin belangrijke sturende elementen zijn, moeten er structurerende keuzes gemaakt worden welke functies in de toekomst mogelijk zijn in de verschillende deelgebieden. Dit doen we enerzijds door een verdere uitwerking van de Omgevingsvisie en anderzijds via een gebiedsgerichte aanpak van de kernrandzones, aanpak van de beekdalen en passende locaties voor ruimtelijke ontwikkelingen.

Wat mag dat kosten?